خلع رضا شاه از سلطنت و تبعید او به جزیرهٴ موریس توسط انگلستان
با وقوع جنگ جهانی دوم، رضا شاه که تا پیش از آن به آلمان نازی گرایش پیدا کرده بود اعلام بی‌طرفی کرد. رضا شاه حتی برای ندادن بهانه به دست متفقین که در جنگ با آلمان بودند، در چندین مرحله از شمار نیروهای آلمانی در ایران (که متفقین آنان را جاسوسان رژیم نازی می‌خواندند) کاست. به‌طوری که حتی روابط دوستانه هیتلر و رضا شاه به سردی گرایید و کودتایی برعلیه او ضد رضاشاه از سوی آلمانیها طراحی شد که نافرجام ماند؛ ولی انگلستان که به نفت رایگان ایران برای پیشبرد جنگ نیاز داشت، و روسیه که نیازمند دریافت کمکهای لجستیکی از متفقین بود، با چراغ سبز آمریکا، در روز ۳شهریور ۱۳۲۰به ایران حمله کردند.
از این روز به مدت یک هفته، شهرهای شمالی و غربی و جنوبی ایران از چندین جهت مورد تهاجم همه‌جانبه ارتش شوروی و بریتانیا قرار گرفت. هم‌چنین نیروهای شوروی به بمباران شهرهای شمالی و شمال غربی ایران پرداختند. در روز ششم، فروغی که به مقام نخست‌وزیری رسیده بود، ترک مقاومت را در دستور کار قرار داد و به رایزنی با اشغالگران پرداخت.
پس از اشغال ایران، انگلستان که دیگر تاریخ مصرف رضاشاه را پایان یافته می‌دید، در توافق با روسیه، طی پیامی اقدام به برکناری رضا شاه کرد:
«ممکن است اعلیحضرت لطفاً از سلطنت کناره‌گیری کرده و تخت را به پسر ارشد و ولیعهد واگذار نمایند؟ ما نسبت به ولیعهد نظر مساعدی داریم و از سلطنتش حمایت خواهیم کرد. مبادا اعلیحضرت تصور کنند که راه‌حل دیگری وجود دارد».
بنابراین رضاشاه با اجرای درخواست انگلیس در فرمان زیر سلطنت را به ولیعهدش واگذار کرد.
رضا شاه سپس تحت نظر نیروهای بریتانیایی از بندرعباس با کشتی از ایران خارج شد. ابتدا او را به سمت هند بردند. بعد به جزیره موریس منتقل شد. در نهایت رضاشاه در شهر ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی تحت نظر قرار گرفت.
سرانجام روز ۴مرداد ۱۳۲۳رضا شاه پس از دومین سکته قلبی، مرد.
