پویان از چهره های درخشان مبارزه مسلحانه انقلابی
امیرپرویز پویان از چهره‌های برجسته مبارزات مسلحانه خلق ماست که با کمک قهرمانان دلاور خلق مسعود احمدزاده و عباس مفتاحی از راهگشایان مبارزه انقلابی در تاریخ معاصر ایران بودند.فدایی خلق امیرپرویز پویان و همرزمان انقلابی‌اش اسکندر صادقی نژاد کارگر جوشکار و دبیر سندیکای فلزکاران ایران به همراه رحمت الله پیرونذیری در روز سوم خرداد ۱۳۵۰ در جریان یک نبرد نابرابر با مزدوران و پلیس ساواک شاه در خیابان نیروی هوایی تهران قهرمانانه جنگیدند و به شهادت رسیدند.
این گرد دلاور در سال ۱۳۲۵ در مشهد به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همین شهر به پایان برد.
فعالیت‌های سیاسی امیرپرویز پویان از هنگامی که وارد دانشگاه ملی شد شکل گرفت و از سال ۱۳۴۹ در چهره یک انقلابی برجسته و حرفه‌ای، در صف مقدم نبرد با دیکتاتوری شاه، در کسوت پیشگامان فدایی خلق به مبارزات رهایبخش خلق ایران ادامه داد.
امیرپرویز پویان در دوران اختناق آریامهری با مرزبندی قاطع در مقابل حزب توده و ماهیت تسلیم طلبانه آن که مبارزه مسلحانه را تخطئه کرده بود سد بی عملی را شکست.
حزب توده در آن زمان در وحشت از دیکتاتوری پلیسی شاه دست زدن به هر گونه عمل را، عامل تشدید خفقان پلیسی آریامهری و به نوعی خودکشی تلقی می‌کرد.
اما قهرمان خلق امیرپرویز پویان و یارانش این تئوری را از اساس مردود دانستند و با عزمی استوار و انقلابی، زنده بودن یک خلق را در صحنه های پرشور نبرد مسلحانه به نمایش گذاشتند.
خبر شهادت امیرپرویز پویان و همرزمانش در روزنامه اطلاعات
آثار ارزشمند انقلابی برجسته امیرپرویز پویان
از این انقلابی برجسته آثار ارزشمندی به یادگار مانده که می‌توان به «بازگشت به ناکجا آباد» و «ضرورت مبارزه مسلحانه و رد تئوری بقا» نام برد.
در این آثار، امیرپرویز پویان برای در هم شکستن افسانه شکست‌ناپذیری دشمن، دلاورانه به تبلیغ و ترویج ضرورت عمل قهر انقلابی از سوی عنصر پیشتاز و رها پرداخته است.
امیرپرویز پویان در قسمتی از یکی از نوشته‌های ماندگارش در کتاب «ضرورت مبارزه مسلحانه و رد تئوری بقا» ماهیت واقعی و حقیقی عنصر انقلابی و مبارز فدایی خلق را به نمایش گذاشته بود.
وی با افشای ماهیت عناصر سازشکار و فرصت طلب نوشته بود؛ «آنها از سنگر اپورتونیسم به حملات خود به مبارزه مسلحانه پیشآهنگ خلق ادامه می‌دهند. نمی‌دانند که درک ما از بقا از دیدگاه انجام تاریخی و جنبه استراتژیک آن است. برداشت ما از بقاء افراد و گروه‌های انقلابی از نظر تجربه‌ای است که برای مراحل بعدی جنبش می‌گذارند، نه صرفا باقیماندن خود این گروه و افراد. در حالیکه نقش فعال و ضروری خود را بازی نکردن و در نتیجه بر جامعه و جنبش بی‌تاثیر ماندن و در قبال این موضع منفعل به بقاء صوری خود ادامه دادن از دیدگاه تاریخی بقاء نیست، بلکه در نهایت نابودی است. ولی تعرض کردن و تجربه از خود باقی گذاشتن و آنگاه از بین رفتن در صورتی که ژرف و تاریخی قضایا را بررسی کنیم وجود است، باقیماندن است.
این است برخورد استراتژیک ما با مسئله بقاء. بدینسان برای ما این مسئله اینک که تقریبا بیشتر رفقایی که مبارزه مسلحانه را در ایران آغاز کردند، به شهادت رسیدند، هیچ جای دریغی ندارد و فرصت طلبان بیهوده می‌کوشند آن را دلیل شکست و نابودی ما به حساب آورند. از نظر ما از بین رفتن این یا آن واحد رزمنده به هیچوجه نابودی محسوب نمی‌شود. این برداشتی سطحی از قضایاست. این درست همان ادعایی است که دشمن بارها به آن اشاره کرده است. مبنی بر اینکه رزمندگان انقلابی را ریشه کن کرده است».
در قسمتی دیگر وی ادامه می‌دهد: «دشمن برای رفتار خود معیارهای کاملا مشخصی دارد. او می‌گوید با من کنار بیایید تا باقی بمانید، سلطه من را بپذیرید تا از یورش مرگبار من در امان باشید. هر کانون فعالیت که به این تسلیم بلاشرط گردن نگذارد، حوزه عملش هر چه می‌خواهد باشد، یک کانون خطر محسوب می‌شود. و اگر نتواند بقای خود را بر دشمن تحمیل کند کاری جز این ندارد که در انتظار جمله نابود کننده بنشیند. هیچ چیز برای دشمن خوشحال کننده‌تر از این نیست که ما قربانی بی‌آزاری باشیم. به هر کسی که در سنگر مانده است شلیک می‌کند. یا باید به هر ضربه با ضربه‌ای پاسخ داد یا از سنگر بیرون آمد و پرچم برافراشت. هیچ مرگی بیش از در سنگر ماندن و شلیک نکردن زودرس نیست».
شهادت دلاور خلق امیرپرویز پویان و همرزمانش
سرانجام فدایی خلق امیرپرویز پویان و همرزمان انقلابی‌اش اسکندر صادقی نژاد کارگر جوشکار و دبیر سندیکای فلزکاران ایران به همراه رحمت الله پیرونذیری در روز سوم خرداد ۱۳۵۰ در جریان یک نبرد نابرابر با مزدوران و پلیس ساواک شاه در خیابان نیروی هوایی تهران قهرمانانه جنگیدند و به شهادت رسیدند.
سروده شب نورد در رثای انقلابی برجسته میهن
پس از شهادت این انقلابی برجسته، شاعر و نویسنده ایرانی اصلان اصلانیان سروده برادر بیقراره را در ستایش امیرپرویز پویان سرود.
برادر بیقراره
برادر شعله واره
برادر دشت سینه‌ش لاله زاره
شب و دریای خوف انگیز و توفان
من و اندیشه‌های پاک پویان
این سروده در گرماگرم انقلاب ضدسلطنتی ۵۷ توسط استاد محمدرضا شجریان، برجسته‌ترین استاد آواز و موسیقی ایران اجرا شد که در میان مردم دست به دست می‌شد و نام آن شب نورد بود.
